Nabłonki i wałeczki

Wbrew dawnym poglądom nie przypisuje się obecnie znaczenia diagnostycznego komórkom nabłonkowym w osadzie moczu, ponieważ ich obecność nie daje podstaw do lokalizacji zmiany chorobowej. Wałeczki nerkowe powstają wyłącznie w obrębie cewek nerkowych, głównie dalszych. Wałeczki szkliste są wytrąconym białkiem, pojawiają się u ludzi zdrowych, głównie jednak w zwiększonej ilości w stanach wiodących do białkomoczu czynnościowego (wysiłkowy, zastoinowy). Obecność krwinek czerwonych w obrębie wałeczków szklistych jest zawsze objawem patologicznym, niekiedy jedynym w skąpoobjawowych ostrych procesach kłębkowych. Wałeczki erytrocytowe są patognomiczne dla ostrego kłębkowego zapalenia nerek; ich pojawienie się w przebiegu sprawy przewlekłej wskazuje na ostry rzut choroby. Wałeczki ziarniste są utworzone z komórek nabłonkowych. Występują one w wielu stanach, głównie w marskości nerek i zespołach nerczycowych. Gdy osad moczu jest bogaty w składniki upostaciowane, jego orientacyjna jakościowa ocena czyni zadość potrzebom diagnostycznym. Jednak w wielu sytuacjach istnieją znaczne możliwości błędów, spowodowane zmienną grubością warstwy osadu, różnicami w czasie i szybkości wirowania, rozpadem komórek itd. Poza tym szczególną trudność w praktyce klinicznej nastręczają przypadki z pogranicza, cechujące się skąpymi zmianami, i wówczas istnieje konieczność ilościowej oceny osadu. Addis podał metodę obliczania ilości składników upostacio wanych w dobowym moczu (liczba Addisa). Rozwinęli ją i ulepszyli Hamburger i wsp., proponując obliczanie tych składników (w moczu ze zbiórki 3-godzinnej) w ciągu 1 minuty. W warunkach prawidłowych minutowe wydalanie krwinek czerwonych wynosi 100—2000, krwinek białych 500— 4000.