Ocena zdolności nerek do utrzymania homeostazy

Do najczęściej stosowanych w praktyce prób oceny zdolności nerek do utrzymania homeostazy należą: 1. Oznaczanie we krwi poziomu mocznika, elektrolitów i parametrów równowagi kwasowo-zasadowej. 2. Ocena zdolności zagęszczania i rozcieńczania moczu. 3. Obliczanie wskaźników oczyszczania (klirens). 4. Ocena zdolności wydalania jonów wodorowych. Dla oceny czynności nerek przyjęto określać rozmiary retencji ciał azotowych we krwi. Na azot resztkowy (niebiałkowy) składają się: azot mocznika, w mniejszym stopniu kwasu moczowego, kreatyny, kreatyniny, aminokwasów oraz amoniaku. Każde zwiększenie poziomu azotu niebiałkowego we krwi (norma: 25—40 mg%) określamy jako azotemię. W zależności od patogenezy wyróżniamy: azotemię nerkową (w przebiegu zmian organicznych tego narządu) oraz pozanerkową (z innych przyczyn, które wiodą do znacznego upośledzenia przepływu nerkowego). Wystąpienie azotemii w przebiegu chorób nerek wskazuje na ich niewydolność (przesączanie kłębkowe nie przekracza wówczas 73 prawidłowej wartości), jest zatem późnym wykładnikiem upośledzenia ich czynności. Czulszym wskaźnikiem czynności nerek jest kreatynina, ponieważ jej stężenie we krwi (norma: 0,5—1,0 mg%) jest — w odróżnieniu od mocznika — niezależne od podaży białka i wahań diurezy. Wykazano także ścisłą korelację kreatyninemii z przesączaniem kłębkowym oraz podano uproszczone sposoby oznaczania wielkości przesączania kłębkowego za pomocą pomiaru stężenia kreatyniny jedynie we krwi.